ISLEX-orðabókin

ISLEX-verkefnið
Aðilar að samstarfinu
Starfsmenn verkefnisins
Tölur um ISLEX
Styrktaraðilar
Greinar og skýrslur

ISLEX-verkefnið

ISLEX er margmála orðabókarverk á vefnum með íslensku sem viðfangsmál og dönsku, sænsku, norskt bókmál, nýnorsku og færeysku sem markmál. ISLEX er samstarfsverkefni sex fræðastofnana, á Íslandi, í Danmörku, Noregi, Svíþjóð, Færeyjum og Finnlandi. Þær eru:

Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum (SÁM), Reykjavík
Det Danske Sprog- og Litteraturselskab, Kaupmannahöfn
Institutt for lingvistiske, litterære og estetiske studier við Háskólann í Bergen
Institutionen för svenska språket við Háskólann í Gautaborg
Fróðskaparsetur Føroya í Þórshöfn
Helsinkiháskóli í Finnlandi

Íslenska ritstjórnin ber ábyrgð á viðfangsmálinu og mótun og þróun gagnagrunnsins fyrir ISLEX. Vinna við markmálin er í umsjón og á ábyrgð ritstjórna í hverju landi fyrir sig.

ISLEX-verkefnið hófst árið 2005 og var opnað á vefnum í nóvember 2011. Við ritstjórnina er notaður veftengdur gagnagrunnur sem er sérstaklega hannaður fyrir verkefnið. Í ISLEX eru kostir rafrænnar miðlunar látnir njóta sín og er orðabókin studd myndefni, og framburður allra íslensku uppflettiorðanna er lesinn upp sem hljóð. Sýnd eru full beygingardæmi allra beygjanlegra uppflettiorða með tenglum í Beygingarlýsingu íslensks nútímamáls, en það verkefni er einnig unnið hjá SÁM.

ISLEX-orðabókin er fyrsta rafræna orðabókin sem tengir saman mörg norræn mál. Hún hefur að geyma um 50.000 flettur og þýðingar á þeim. Orðabókin lýsir íslensku nútímamáli þar sem áhersla er lögð á að sýna fjölbreytileg orðasambönd, fasta orðanotkun og dæmi með þýðingum á markmálin.

Á vefsíðu orðabókarinnar er boðið upp á nokkra mismunandi leitarmöguleika og þar er hægt að velja markmálið sem þýðingarnar birtast á. ISLEX hentar vel til að fá innsýn í samhengi íslensku við önnur Norðurlandamál. ISLEX er ætlað að þjóna þörfum ólíkra notendahópa. Sem íslensk-skandinavísk orðabók miðast hún annars vegar við þarfir sænskra, norskra og danskra notenda, m.a. vegna þýðinga úr íslensku og náms og kennslu í íslensku á Norðurlöndunum. Hins vegar nýtist hún íslenskum notendum sem vilja finna viðeigandi orðalag á tilteknu markmáli. ISLEX felur í sér mikilvægt framlag til þess að styrkja menningartengsl og efla málskilning á milli norðurlandaþjóðanna.

Aðilar að samstarfinu

	Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum
	Det Danske Sprog- og Litteraturselskab
	Institutt for lingvistiske, litterære og estetiske studier við Háskólann í Bergen
	Institutionen för svenska språket við Háskólann í Gautaborg
	Fróðskaparsetur Føroya
	Háskólinn í Helsinki

Efst á síðu

Starfsmenn ISLEX

Ísland

Þórdís Úlfarsdóttir, aðalritstjóri
Halldóra Jónsdóttir, verkefnisstjóri og ritstjóri
Jón Hilmar Jónsson, ritstjóri
Gunnlaugur Ingólfsson, ritstjóri (til 2010)
Ágústa Þorbergsdóttir, ritstjóri (til 2010)
Aðalsteinn Eyþórsson, ritstjóri (til 2007)

Auk þess komu að ritstjórn orðabókarinnar:

Guðrún Kvaran
Ásta Svavarsdóttir

Danmörk

Lars Trap-Jensen, verkefnisstjóri
Kjeld Kristensen, verkefnisstjóri
Aldís Sigurðardóttir, ritstjóri
Liisa Theilgaard, ritstjóri (2008 - 2010)

Noregur

Helge Sandøy, verkefnisstjóri
Þorsteinn G. Indriðason, verkefnisstjóri
Margunn Rauset, ritstjóri
Kjersti Lea, ritstjóri (til 2010)
Ragnhild Svellingen, ritstjóri (til 2009)
Tone Myklebost, ritstjóri (frá 2011)
Silje Beite Løken, ritstjóri (frá 2011)
Astrid Kjetså, ritstjóri (frá 2011)

Svíþjóð

Anna H. Hannesdóttir, ritstjóri og verkefnisstjóri
Håkan Jansson, ritstjóri
Ylva Hellerud, ritstjóri

Færeyjar

Jógvan í Lon Jacobsen, verkefnisstjóri
Zakaris Hansen, verkefnisstjóri
Þóra Þóroddsdóttir, ritstjóri
Árni Dahl, ritstjóri
Bjarni Steintún, ritstjóri
Carl Jóhan Jensen, ritstjóri (til 2012)

Finnland

Helga Hilmisdóttir, ritstjóri og verkefnisstjóri
Sari Päivärinne, verkefnisstjóri (frá 2017)
Marjakaisa Matthíasson, ritstjóri
Hanna Ampula, ritstjóri
Emilia Reitamo
Áslaug Hersteinsdóttir-Hölttä

ISLEX-fundur í Helsinki í október 2014. Bjarni og Zakaris frá Færeyjum.

hópmynd

Starfsmenn og samráðsnefnd ISLEX í nóvember 2011.

Efst á síðu

Tölur um ISLEX

Íslenskt efni	Fjöldi
Uppflettiorð	48,700
--- Nafnorð	33,300
--- Lýsingarorð	8,400
--- Sagnorð	4,200
--- Atviksorð	1,800
Orðasambönd/orðastæður	9,800
Notkunardæmi	31,500
Myndir	3,200

Efst á síðu

Styrktaraðilar ISLEX-verkefnisins

Nordplus Sprog
Nordisk Kulturfond
Nordisk Sprogkoordination
Suomen kulttuurirahasto
Fondet for Dansk-Norsk Samarbejde
Letterstedska Föreningen
Fondet for Dansk-Islandsk Samarbejde
Dansk-Islandsk fond
Suomalais-islantilainen kulttuurirahasto
Baugur Group
Landsbanki Íslands
Landsvirkjun

Efst á síðu

fundur 2009

Ritstjórnarfundur í Kaupmannahöfn í mars 2009.

Greinar og skýrslur um ISLEX-verkefnið

What is a Target Language in an Electronic Dictionary?
Grein um markmálin í ráðstefnuriti eLex (2015) (á ensku)

ISLEX - a Multilingual Web Dictionary
Grein um ISLEX-orðabókina í ráðstefnuriti LREC (2014) (á ensku)

ISLEX - norræn margmála orðabók
Nokkuð ítarleg grein um ISLEX-orðabókina í Orði og tungu 15 (2013) (á íslensku)

Tvåspråkig lexikografi – ny teknik, nya funktioner. Den digitala ordboken som parallellkorpus
Grein í Meijerbergs Arkiv för svensk ordforskning (2012) (á sænsku)

Ekvivalensrelationer i tvåspråkig lexikografi
Grein í LexicoNordica 19 (2012) (á sænsku)

Ein-, to- eller fleirspråkleg ordbok?
Grein í Nordiska studier i lexikografi 11 (2012) (á norsku)

ISLEX - En flersproget nordisk ordbog
Grein í Nordiska studier i lexikografi 11 (2012) (á dönsku)

ISLEX-ordbogen
Yfirlitsgrein um ISLEX (2009) (á dönsku)

ISLEX á Euralex 2008
Grein um ISLEX í ráðstefnuriti EURALEX (2008) (á ensku)

Um upphaf ISLEX
Stutt greinargerð um upphaf ISLEX-verkefnisins (á íslensku)

Ávarp A. Ljunggrens
Skýrsla Anders Ljunggren, sendiherra Svíþjóðar, um tildrög íslensk-sænskrar orðabókar, frá nóvember 2011 (á sænsku)

Ávarp Svavars Gestssonar
Ávarp Svavars Gestssonar við opnun ISLEX í Gautaborg 2011 (á sænsku)

Efst á síðu